Nadzór onkologiczny po polipektomii w jelicie grubym: Różnice pomiędzy wersjami

Z GastroWiki
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
(Utworzono nową stronę "'''Nadzór onkologiczny po polipektomii w jelicie grubym''' - Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące nadzoru kolonoskopowego po polipektomii — ada...")
 
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
'''Nadzór onkologiczny po polipektomii w jelicie grubym''' - Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące nadzoru kolonoskopowego po polipektomii — adaptacja wytycznych europejskich.<br /><br />
'''Nadzór onkologiczny po polipektomii w jelicie grubym''' - Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące nadzoru kolonoskopowego po polipektomii — adaptacja wytycznych europejskich.


<h2>Sytuacje standardowe</h2>
== Sytuacje standardowe ==
Postępowanie w zależności od wyniku wyjściowej kolonoskopii
Postępowanie w zależności od wyniku wyjściowej kolonoskopii z polipektomią<sup>1</sup>
polipektomią<sup>1</sup><br /><br />
 
{| width="100%" border="1"<tbody>
{| class="wikitable"
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Małe ryzyko
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Małe ryzyko
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Pośrednie  
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Pośrednie ryzyko
ryzyko
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Duże ryzyko
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Duże ryzyko
|-  
|-  
| height="20px" rowspan="4" colspan="1" | <div style="margin-left: 40px;">1-2 gruczolaki cewkowe z dysplazją  
| height="20px" rowspan="4" colspan="1" | <div style="margin-left: 40px;">1-2 gruczolaki cewkowe z dysplazją małego stopnia, oba < 10 mm<br /></div>
małego stopnia, <br />
oba < 10 mm<br /></div>
| height="20px" | <div style="margin-left: 40px;">3-4 gruczolaki<br /></div>
| height="20px" | <div style="margin-left: 40px;">3-4 gruczolaki<br /></div>
| <div style="margin-left: 40px;"> co najmniej 5 gruczolaków<br /></div>
| <div style="margin-left: 40px;"> co najmniej 5 gruczolaków<br /></div>
Linia 26: Linia 23:
|-  
|-  
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Bez nadzoru<sup>2,4</sup>
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Bez nadzoru<sup>2,4</sup>
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Kolonoskopia  
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Kolonoskopia kontrolna za 3 lata
kontrolna za 3 lata
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Kolonoskopia kontrolna za rok<sup>3</sup>
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Kolonoskopia  
kontrolna za rok<sup>3</sup>
|-  
|-  
| colspan="1" rowspan="2" | <br />
| colspan="1" rowspan="2" | <br />
! height="25px" rowspan="1" colspan="2" | Postępowanie w zależności  
! height="25px" rowspan="1" colspan="2" | Postępowanie w zależności od wyniku kontrolnej kolonoskopii<br />
od wyniku kontrolnej kolonoskopii<br />
|-  
|-  
| <ul><li>Bez zmian: kolejne badanie <span style="font-weight: bold;">za  
| <ul><li>Bez zmian: kolejne badanie '''za 5 lat'''; jeśli znów bez zmian, to '''koniec nadzoru'''<sup>2</sup></li></ul>
5 lat</span>; jeśli znów bez zmian, to <span style="font-weight: bold;">koniec  
<ul><li>Zmiany małego lub pośredniego ryzyka: kolejne badanie '''za 3 lata'''</li></ul>
nadzoru</span><sup>2</sup></li></ul><ul><li>Zmiany małego lub pośredniego ryzyka: kolejne badanie <span
<ul><li>Zmiany dużego ryzyka: kolejne badanie '''za rok'''</li></ul>
style="font-weight: bold;">za  
| <ul><li>Bez zmian, zmiany małego lub pośredniego ryzyka: kolejne badanie '''za 3 lata'''</li></ul>
3 lata</span></li></ul><ul><li>Zmiany dużego ryzyka: kolejne badanie <span style="font-weight: bold;">za  
<ul><li>Dwa kolejne badania bez zmian: kolejne badania '''co 5 lat'''</li></ul>
rok</span></li></ul>
<ul><li>Zmiana dużego ryzyka: kolejne badanie '''za rok'''</li></ul>
| <ul><li>Bez zmian, zmiany małego lub pośredniego ryzyka: kolejne  
|}
badanie <span style="font-weight: bold;">za 3 lata</span></li></ul><ul><li>Dwa kolejne badania bez zmian: kolejne badania <span style="font-weight: bold;">co  
<sup>1</sup> Pełna kolonoskopia, z usunięciem wszystkich zmian<br />
5 lat</span></li></ul><ul><li>Zmiana dużego ryzyka: kolejne badanie <span style="font-weight: bold;">za  
<sup>2</sup> Pacjenci po kolonoskopii przesiewowej mogą wymagać (w zależności od wieku) kolejnego badania profilaktycznego za 10 lat<br />
rok</span></li></ul><br /></tbody>
<sup>3</sup> Badanie w celu wykrycia zmian synchronicznych<br />
|}<br /><sup>1</sup> Pełna kolonoskopia, z usunięciem wszystkich zmian<br /><sup>2</sup> Pacjenci po kolonoskopii przesiewowej mogą wymagać (w  
<sup>4</sup> Wywiady rodzinne w kierunku raka jelita grubego u osób bez dziedzicznie uwarunkowanych zespołów związanych z rakiem jelita grubego nie wpływają na termin nadzoru kolonoskopowego<br />
zależności od wieku) kolejnego badania profilaktycznego za 10 lat<br /><sup>3</sup> Badanie w celu wykrycia zmian synchronicznych<br /><sup>4</sup> Wywiady rodzinne w kierunku raka jelita grubego u osób bez  
 
dziedzicznie uwarunkowanych zespołów związanych z rakiem jelita grubego  
== Sytuacje niestandardowe ==
nie wpływają na termin nadzoru kolonoskopowego<br /><br /><h2>Sytuacje niestandardowe</h2><h3 style="margin-left: 40px;">Polipektomia we fragmentach</h3>
=== Polipektomia we fragmentach ===
W przypadkach, gdy płaski lub przysadzisty polip został usunięty  
W przypadkach, gdy płaski lub przysadzisty polip został usunięty nie jednym cięciem, ale we fragmentach, należy po 2-3 miesiącach wykonać kontrolną kolonoskopię z dokładną oceną blizny w świetle białym oraz dodatkowo z zastosowaniem barwienia (barwnikiem lub za pomocą oświetlenia wąskopasmowego) lub pobraniem wycinków.
nie jednym cięciem, ale we fragmentach, należy po 2-3 miesiącach wykonać  
*Jeśli w badaniu kontrolnym stwierdzony zostanie resztkowy gruczolak o średnicy < 10 mm, należy go usunąć.  
kontrolną kolonoskopię z dokładną oceną blizny w świetle białym oraz  
* W przypadku większych zmian, pacjent powinien być skierowany do ośrodka wyspecjalizowanego w usuwaniu dużych polipów bądź do leczenia chirurgicznego.
dodatkowo z zastosowaniem barwienia (barwnikiem lub za pomocą  
 
oświetlenia wąskopasmowego) lub pobraniem wycinków.<br />
=== Niepełna kolonoskopia lub złe oczyszczenie ===
Jeśli w badaniu kontrolnym stwierdzony zostanie resztkowy gruczolak o  
Pacjenci z niepełnym badaniem, nieodpowiednim oczyszczeniem jelita lub niedoszczętnym usunięciem polipów, zwłaszcza jeśli są w grupie dużego ryzyka, powinni być poddani ponownej kolonoskopii lub innej, uzupełniającej metodzie oceny całego jelita grubego przed rozpoczęciem nadzoru kolonoskopowego.
średnicy < 10 mm, należy go usunąć. W przypadku większych zmian,  
 
pacjent powinien być skierowany do ośrodka wyspecjalizowanego w usuwaniu  
=== Objawy sugerujące raka jelita grubego pomiędzy badaniami ===
dużych polipów bądź do leczenia chirurgicznego.<br /><h3 style="margin-left: 40px;">Niepełna kolonoskopia lub złe oczyszczenie</h3>
Wystąpienie takich objawów stanowi o konieczności wykonania kolonoskopii niezależnie od czasu, jaki pozostał do planowanego badania. Ryzyko wystąpienia raka interwałowego wynosi 1-10%.
Pacjenci z niepełnym badaniem, nieodpowiednim oczyszczeniem jelita lub  
 
niedoszczętnym usunięciem polipów, zwłaszcza jeśli są w grupie dużego  
=== Zaprzestanie nadzoru ===
ryzyka, powinni być poddani ponownej kolonoskopii lub innej,  
Nadzór onkologiczny powinien być zaprzestany po 75 roku życia. Możliwe są jednak odstępstwa od twej reguły po uwzględnieniu woli pacjenta oraz chorób współistniejących bezpośrednio przed terminem ewentualnego badania kontrolnego.
uzupełniającej metodzie oceny całego jelita grubego przed rozpoczęciem  
 
nadzoru kolonoskopowego.<br /><h3 style="margin-left: 40px;">Objawy sugerujące raka jelita grubego  
== Polipy inne niż gruczolaki ==
pomiędzy badaniami</h3>
=== Małe polipy hiperplastyczne położone dystalnie ===
Wystąpienie takich objawów stanowi o konieczności wykonania  
Jeśli miały mniej niż 10 mm - nie wymagają nadzoru.
kolonoskopii niezależnie od czasu, jaki pozostał do planowanego badania.  
 
Ryzyko wystąpienia raka interwałowego wynosi 1-10%.<br /><h3 style="margin-left: 40px;">Zaprzestanie nadzoru</h3>
=== Duże polipy hiperplastyczne ===
Nadzór onkologiczny powinien być zaprzestany po 75 roku życia. Możliwe  
Jeśli mają 10 mm lub więcej, związane są z większym ryzykiem zachorowania na raka, ale nie wiadomo z jaką częstotliwością wykonywać badania w ramach nadzoru. U pacjentów z dużymi lub licznymi małymi polipami hiperplastycznymi położonymi proksymalnie do esicy należy rozważyć rozpoznanie [[zespół polipowatości hiperplastycznej|zespołu polipowatości hiperplastycznej]]
są jednak odstępstwa od twej reguły po uwzględnieniu woli pacjenta oraz  
 
chorób współistniejących bezpośrednio przed terminem ewentualnego  
=== Gruczolaki ząbkowane, przysadziste polipy ząbkowane i polipy mieszane ===
badania kontrolnego.<h2>Polipy inne niż gruczolaki</h2><h3 style="margin-left: 40px;">Małe polipy hiperplastyczne położone  
Pacjenci z tymi tak zwanymi zaawansowanymi polipami ząbkowanymi powinni być traktowani tak jak ci z gruczolakami.
dystalnie</h3>
 
Jeśli miały mniej niż 10 mm - nie wymagają nadzoru.<h3 style="margin-left: 40px;">Duże polipy hiperplastyczne</h3>
=== Polip z utkaniem gruczolakoraka (pT1) ===
Jeśli mają 10 mm lub więcej, związane są z większym ryzykiem  
Leczenie miejscowe polipa z utkaniem gruczolakoraka (pT1) można uznać za wystarczające pod warunkiem spełnienia wszystkich wymienionych kryteriów:
zachorowania na raka, ale nie wiadomo z jaką częstotliwością wykonywać  
*gruczolakorak dobrze lub średnio zróżnicowany (G1 lub G2)
badania w ramch nadzoru.
*brak cech angioinwazji
U pacjentów z dużymi lub licznymi małymi polipami hiperplastycznymi  
*margines cięcia przebiega ponad 1 mm od utkania raka
położonymi proksymalnie do esicy należy rozważyć rozpoznanie <a href="kryt_zph.html">zespołu  
 
polipowatości hiperplastycznej</a>.<h3 style="margin-left: 40px;">Gruczolaki ząbkowane, przysadziste polipy  
Jeśli spełnione są podane kryteria i leczenie endoskopowe uzna się za ostateczne, wskazany jest nadzór endoskopowy jak w grupie dużego ryzyka.
ząbkowane i polipy mieszane</h3>
 
Pacjenci z tymi tak zwanymi zaawansowanymi polipami ząbkowanymi powinni  
== Bibliografia ==
być traktowani tak jak ci z gruczolakami.<h3 style="margin-left: 40px;">Polip z utkaniem gruczolakoraka (pT1)</h3>
Michał F. Kamiński i in. [http://czasopisma.viamedica.pl/gk/article/view/29275/24027 ''Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące nadzoru kolonoskopowego po polipektomii — adaptacja wytycznych europejskich'']. Gastroenterologia Kliniczna, 2011, 3 (2), s. 55–62
Leczenie miejscowe polipa z utkaniem gruczolakoraka (pT1) można uznać  
 
za wystarczające pod warunkiem spełnienia wszystkich wymienionych  
[[Kategoria:Standardy, wytyczne i zasady postępowania]]
kryteriów:<ul style="font-family: Arial,Helvetica,sans-serif;"><li>gruczolakorak dobrze lub średnio zróżnicowany (G1 lub G2)</li><li>brak cech angioinwazji</li><li>margines cięcia przebiega ponad 1 mm od utkania raka<br /></li></ul>
[[Kategoria:Polskie Towarzystwo Gastroenterologiczne]]
Jeśli spełnione są podane kryteria i leczenie endoskopowe uzna się za  
[[Kategoria:Polipy jelita grubego]]
ostateczne, wskazany jest nadzór endoskopowy jak w grupie dużego ryzyka<br /><hr /><h2>Bibliografia</h2>
[[Kategoria:Wszystkie artykuły]]
Michał F. Kamiński i in. <a href="http://czasopisma.viamedica.pl/gk/article/view/29275/24027"><span
style="font-style: italic;">Wytyczne  
Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące nadzoru  
kolonoskopowego po polipektomii — adaptacja wytycznych europejskich.</span></a>
Gastroenterologia Kliniczna, 2011, 3 (2), s. 55–62 </div>

Aktualna wersja na dzień 13:25, 1 sie 2015

Nadzór onkologiczny po polipektomii w jelicie grubym - Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące nadzoru kolonoskopowego po polipektomii — adaptacja wytycznych europejskich.

Sytuacje standardowe

Postępowanie w zależności od wyniku wyjściowej kolonoskopii z polipektomią1

Małe ryzyko Pośrednie ryzyko Duże ryzyko
1-2 gruczolaki cewkowe z dysplazją małego stopnia, oba < 10 mm
3-4 gruczolaki
co najmniej 5 gruczolaków
co najmniej jeden gruczolak ≥ 10 mm i < 20 mm
co najmniej jeden gruczolak ≥ 20 mm
komponent kosmkowy
dysplazja dużego stopnia
Bez nadzoru2,4 Kolonoskopia kontrolna za 3 lata Kolonoskopia kontrolna za rok3

Postępowanie w zależności od wyniku kontrolnej kolonoskopii
  • Bez zmian: kolejne badanie za 5 lat; jeśli znów bez zmian, to koniec nadzoru2
  • Zmiany małego lub pośredniego ryzyka: kolejne badanie za 3 lata
  • Zmiany dużego ryzyka: kolejne badanie za rok
  • Bez zmian, zmiany małego lub pośredniego ryzyka: kolejne badanie za 3 lata
  • Dwa kolejne badania bez zmian: kolejne badania co 5 lat
  • Zmiana dużego ryzyka: kolejne badanie za rok

1 Pełna kolonoskopia, z usunięciem wszystkich zmian
2 Pacjenci po kolonoskopii przesiewowej mogą wymagać (w zależności od wieku) kolejnego badania profilaktycznego za 10 lat
3 Badanie w celu wykrycia zmian synchronicznych
4 Wywiady rodzinne w kierunku raka jelita grubego u osób bez dziedzicznie uwarunkowanych zespołów związanych z rakiem jelita grubego nie wpływają na termin nadzoru kolonoskopowego

Sytuacje niestandardowe

Polipektomia we fragmentach

W przypadkach, gdy płaski lub przysadzisty polip został usunięty nie jednym cięciem, ale we fragmentach, należy po 2-3 miesiącach wykonać kontrolną kolonoskopię z dokładną oceną blizny w świetle białym oraz dodatkowo z zastosowaniem barwienia (barwnikiem lub za pomocą oświetlenia wąskopasmowego) lub pobraniem wycinków.

  • Jeśli w badaniu kontrolnym stwierdzony zostanie resztkowy gruczolak o średnicy < 10 mm, należy go usunąć.
  • W przypadku większych zmian, pacjent powinien być skierowany do ośrodka wyspecjalizowanego w usuwaniu dużych polipów bądź do leczenia chirurgicznego.

Niepełna kolonoskopia lub złe oczyszczenie

Pacjenci z niepełnym badaniem, nieodpowiednim oczyszczeniem jelita lub niedoszczętnym usunięciem polipów, zwłaszcza jeśli są w grupie dużego ryzyka, powinni być poddani ponownej kolonoskopii lub innej, uzupełniającej metodzie oceny całego jelita grubego przed rozpoczęciem nadzoru kolonoskopowego.

Objawy sugerujące raka jelita grubego pomiędzy badaniami

Wystąpienie takich objawów stanowi o konieczności wykonania kolonoskopii niezależnie od czasu, jaki pozostał do planowanego badania. Ryzyko wystąpienia raka interwałowego wynosi 1-10%.

Zaprzestanie nadzoru

Nadzór onkologiczny powinien być zaprzestany po 75 roku życia. Możliwe są jednak odstępstwa od twej reguły po uwzględnieniu woli pacjenta oraz chorób współistniejących bezpośrednio przed terminem ewentualnego badania kontrolnego.

Polipy inne niż gruczolaki

Małe polipy hiperplastyczne położone dystalnie

Jeśli miały mniej niż 10 mm - nie wymagają nadzoru.

Duże polipy hiperplastyczne

Jeśli mają 10 mm lub więcej, związane są z większym ryzykiem zachorowania na raka, ale nie wiadomo z jaką częstotliwością wykonywać badania w ramach nadzoru. U pacjentów z dużymi lub licznymi małymi polipami hiperplastycznymi położonymi proksymalnie do esicy należy rozważyć rozpoznanie zespołu polipowatości hiperplastycznej

Gruczolaki ząbkowane, przysadziste polipy ząbkowane i polipy mieszane

Pacjenci z tymi tak zwanymi zaawansowanymi polipami ząbkowanymi powinni być traktowani tak jak ci z gruczolakami.

Polip z utkaniem gruczolakoraka (pT1)

Leczenie miejscowe polipa z utkaniem gruczolakoraka (pT1) można uznać za wystarczające pod warunkiem spełnienia wszystkich wymienionych kryteriów:

  • gruczolakorak dobrze lub średnio zróżnicowany (G1 lub G2)
  • brak cech angioinwazji
  • margines cięcia przebiega ponad 1 mm od utkania raka

Jeśli spełnione są podane kryteria i leczenie endoskopowe uzna się za ostateczne, wskazany jest nadzór endoskopowy jak w grupie dużego ryzyka.

Bibliografia

Michał F. Kamiński i in. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące nadzoru kolonoskopowego po polipektomii — adaptacja wytycznych europejskich. Gastroenterologia Kliniczna, 2011, 3 (2), s. 55–62