Nadzór onkologiczny po polipektomii w jelicie grubym: Różnice pomiędzy wersjami
(Utworzono nową stronę "'''Nadzór onkologiczny po polipektomii w jelicie grubym''' - Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące nadzoru kolonoskopowego po polipektomii — ada...") |
Nie podano opisu zmian |
||
(Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
'''Nadzór onkologiczny po polipektomii w jelicie grubym''' - Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące nadzoru kolonoskopowego po polipektomii — adaptacja wytycznych europejskich. | '''Nadzór onkologiczny po polipektomii w jelicie grubym''' - Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące nadzoru kolonoskopowego po polipektomii — adaptacja wytycznych europejskich. | ||
== Sytuacje standardowe == | |||
Postępowanie w zależności od wyniku wyjściowej kolonoskopii | Postępowanie w zależności od wyniku wyjściowej kolonoskopii z polipektomią<sup>1</sup> | ||
{| | {| class="wikitable" | ||
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Małe ryzyko | ! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Małe ryzyko | ||
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Pośrednie | ! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Pośrednie ryzyko | ||
ryzyko | |||
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Duże ryzyko | ! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Duże ryzyko | ||
|- | |- | ||
| height="20px" rowspan="4" colspan="1" | <div style="margin-left: 40px;">1-2 gruczolaki cewkowe z dysplazją | | height="20px" rowspan="4" colspan="1" | <div style="margin-left: 40px;">1-2 gruczolaki cewkowe z dysplazją małego stopnia, oba < 10 mm<br /></div> | ||
małego stopnia, | |||
oba < 10 mm<br /></div> | |||
| height="20px" | <div style="margin-left: 40px;">3-4 gruczolaki<br /></div> | | height="20px" | <div style="margin-left: 40px;">3-4 gruczolaki<br /></div> | ||
| <div style="margin-left: 40px;"> co najmniej 5 gruczolaków<br /></div> | | <div style="margin-left: 40px;"> co najmniej 5 gruczolaków<br /></div> | ||
Linia 26: | Linia 23: | ||
|- | |- | ||
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Bez nadzoru<sup>2,4</sup> | ! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Bez nadzoru<sup>2,4</sup> | ||
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Kolonoskopia | ! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Kolonoskopia kontrolna za 3 lata | ||
kontrolna za 3 lata | ! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Kolonoskopia kontrolna za rok<sup>3</sup> | ||
! style="background-color: #efefef; height: 30px;" | Kolonoskopia | |||
kontrolna za rok<sup>3</sup> | |||
|- | |- | ||
| colspan="1" rowspan="2" | <br /> | | colspan="1" rowspan="2" | <br /> | ||
! height="25px" rowspan="1" colspan="2" | Postępowanie w zależności | ! height="25px" rowspan="1" colspan="2" | Postępowanie w zależności od wyniku kontrolnej kolonoskopii<br /> | ||
od wyniku kontrolnej kolonoskopii<br /> | |||
|- | |- | ||
| <ul><li>Bez zmian: kolejne badanie | | <ul><li>Bez zmian: kolejne badanie '''za 5 lat'''; jeśli znów bez zmian, to '''koniec nadzoru'''<sup>2</sup></li></ul> | ||
5 lat | <ul><li>Zmiany małego lub pośredniego ryzyka: kolejne badanie '''za 3 lata'''</li></ul> | ||
nadzoru | <ul><li>Zmiany dużego ryzyka: kolejne badanie '''za rok'''</li></ul> | ||
| <ul><li>Bez zmian, zmiany małego lub pośredniego ryzyka: kolejne badanie '''za 3 lata'''</li></ul> | |||
3 lata | <ul><li>Dwa kolejne badania bez zmian: kolejne badania '''co 5 lat'''</li></ul> | ||
rok | <ul><li>Zmiana dużego ryzyka: kolejne badanie '''za rok'''</li></ul> | ||
| <ul><li>Bez zmian, zmiany małego lub pośredniego ryzyka: kolejne | |} | ||
badanie | <sup>1</sup> Pełna kolonoskopia, z usunięciem wszystkich zmian<br /> | ||
5 lat | <sup>2</sup> Pacjenci po kolonoskopii przesiewowej mogą wymagać (w zależności od wieku) kolejnego badania profilaktycznego za 10 lat<br /> | ||
rok | <sup>3</sup> Badanie w celu wykrycia zmian synchronicznych<br /> | ||
|} | <sup>4</sup> Wywiady rodzinne w kierunku raka jelita grubego u osób bez dziedzicznie uwarunkowanych zespołów związanych z rakiem jelita grubego nie wpływają na termin nadzoru kolonoskopowego<br /> | ||
zależności od wieku) kolejnego badania profilaktycznego za 10 lat<br /><sup>3</sup> Badanie w celu wykrycia zmian synchronicznych<br /><sup>4</sup> Wywiady rodzinne w kierunku raka jelita grubego u osób bez | |||
dziedzicznie uwarunkowanych zespołów związanych z rakiem jelita grubego | == Sytuacje niestandardowe == | ||
nie wpływają na termin nadzoru kolonoskopowego<br /> | === Polipektomia we fragmentach === | ||
W przypadkach, gdy płaski lub przysadzisty polip został usunięty | W przypadkach, gdy płaski lub przysadzisty polip został usunięty nie jednym cięciem, ale we fragmentach, należy po 2-3 miesiącach wykonać kontrolną kolonoskopię z dokładną oceną blizny w świetle białym oraz dodatkowo z zastosowaniem barwienia (barwnikiem lub za pomocą oświetlenia wąskopasmowego) lub pobraniem wycinków. | ||
nie jednym cięciem, ale we fragmentach, należy po 2-3 miesiącach wykonać | *Jeśli w badaniu kontrolnym stwierdzony zostanie resztkowy gruczolak o średnicy < 10 mm, należy go usunąć. | ||
kontrolną kolonoskopię z dokładną oceną blizny w świetle białym oraz | * W przypadku większych zmian, pacjent powinien być skierowany do ośrodka wyspecjalizowanego w usuwaniu dużych polipów bądź do leczenia chirurgicznego. | ||
dodatkowo z zastosowaniem barwienia (barwnikiem lub za pomocą | |||
oświetlenia wąskopasmowego) lub pobraniem wycinków. | === Niepełna kolonoskopia lub złe oczyszczenie === | ||
Jeśli w badaniu kontrolnym stwierdzony zostanie resztkowy gruczolak o | Pacjenci z niepełnym badaniem, nieodpowiednim oczyszczeniem jelita lub niedoszczętnym usunięciem polipów, zwłaszcza jeśli są w grupie dużego ryzyka, powinni być poddani ponownej kolonoskopii lub innej, uzupełniającej metodzie oceny całego jelita grubego przed rozpoczęciem nadzoru kolonoskopowego. | ||
średnicy < 10 mm, należy go usunąć. W przypadku większych zmian, | |||
pacjent powinien być skierowany do ośrodka wyspecjalizowanego w usuwaniu | === Objawy sugerujące raka jelita grubego pomiędzy badaniami === | ||
dużych polipów bądź do leczenia chirurgicznego. | Wystąpienie takich objawów stanowi o konieczności wykonania kolonoskopii niezależnie od czasu, jaki pozostał do planowanego badania. Ryzyko wystąpienia raka interwałowego wynosi 1-10%. | ||
Pacjenci z niepełnym badaniem, nieodpowiednim oczyszczeniem jelita lub | |||
niedoszczętnym usunięciem polipów, zwłaszcza jeśli są w grupie dużego | === Zaprzestanie nadzoru === | ||
ryzyka, powinni być poddani ponownej kolonoskopii lub innej, | Nadzór onkologiczny powinien być zaprzestany po 75 roku życia. Możliwe są jednak odstępstwa od twej reguły po uwzględnieniu woli pacjenta oraz chorób współistniejących bezpośrednio przed terminem ewentualnego badania kontrolnego. | ||
uzupełniającej metodzie oceny całego jelita grubego przed rozpoczęciem | |||
nadzoru kolonoskopowego. | == Polipy inne niż gruczolaki == | ||
pomiędzy badaniami | === Małe polipy hiperplastyczne położone dystalnie === | ||
Wystąpienie takich objawów stanowi o konieczności wykonania | Jeśli miały mniej niż 10 mm - nie wymagają nadzoru. | ||
kolonoskopii niezależnie od czasu, jaki pozostał do planowanego badania. | |||
Ryzyko wystąpienia raka interwałowego wynosi 1-10%. | === Duże polipy hiperplastyczne === | ||
Nadzór onkologiczny powinien być zaprzestany po 75 roku życia. Możliwe | Jeśli mają 10 mm lub więcej, związane są z większym ryzykiem zachorowania na raka, ale nie wiadomo z jaką częstotliwością wykonywać badania w ramach nadzoru. U pacjentów z dużymi lub licznymi małymi polipami hiperplastycznymi położonymi proksymalnie do esicy należy rozważyć rozpoznanie [[zespół polipowatości hiperplastycznej|zespołu polipowatości hiperplastycznej]] | ||
są jednak odstępstwa od twej reguły po uwzględnieniu woli pacjenta oraz | |||
chorób współistniejących bezpośrednio przed terminem ewentualnego | === Gruczolaki ząbkowane, przysadziste polipy ząbkowane i polipy mieszane === | ||
badania kontrolnego. | Pacjenci z tymi tak zwanymi zaawansowanymi polipami ząbkowanymi powinni być traktowani tak jak ci z gruczolakami. | ||
dystalnie | |||
Jeśli miały mniej niż 10 mm - nie wymagają nadzoru. | === Polip z utkaniem gruczolakoraka (pT1) === | ||
Jeśli mają 10 mm lub więcej, związane są z większym ryzykiem | Leczenie miejscowe polipa z utkaniem gruczolakoraka (pT1) można uznać za wystarczające pod warunkiem spełnienia wszystkich wymienionych kryteriów: | ||
zachorowania na raka, ale nie wiadomo z jaką częstotliwością wykonywać | *gruczolakorak dobrze lub średnio zróżnicowany (G1 lub G2) | ||
badania w | *brak cech angioinwazji | ||
U pacjentów z dużymi lub licznymi małymi polipami hiperplastycznymi | *margines cięcia przebiega ponad 1 mm od utkania raka | ||
położonymi proksymalnie do esicy należy rozważyć rozpoznanie | |||
polipowatości hiperplastycznej | Jeśli spełnione są podane kryteria i leczenie endoskopowe uzna się za ostateczne, wskazany jest nadzór endoskopowy jak w grupie dużego ryzyka. | ||
ząbkowane i polipy mieszane | |||
Pacjenci z tymi tak zwanymi zaawansowanymi polipami ząbkowanymi powinni | == Bibliografia == | ||
być traktowani tak jak ci z gruczolakami. | Michał F. Kamiński i in. [http://czasopisma.viamedica.pl/gk/article/view/29275/24027 ''Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące nadzoru kolonoskopowego po polipektomii — adaptacja wytycznych europejskich'']. Gastroenterologia Kliniczna, 2011, 3 (2), s. 55–62 | ||
Leczenie miejscowe polipa z utkaniem gruczolakoraka (pT1) można uznać | |||
za wystarczające pod warunkiem spełnienia wszystkich wymienionych | [[Kategoria:Standardy, wytyczne i zasady postępowania]] | ||
kryteriów: | [[Kategoria:Polskie Towarzystwo Gastroenterologiczne]] | ||
Jeśli spełnione są podane kryteria i leczenie endoskopowe uzna się za | [[Kategoria:Polipy jelita grubego]] | ||
ostateczne, wskazany jest nadzór endoskopowy jak w grupie dużego ryzyka | [[Kategoria:Wszystkie artykuły]] | ||
Michał F. Kamiński i in. | |||
Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące nadzoru | |||
kolonoskopowego po polipektomii — adaptacja wytycznych europejskich. | |||
Gastroenterologia Kliniczna, 2011, 3 (2), s. 55–62 |
Aktualna wersja na dzień 13:25, 1 sie 2015
Nadzór onkologiczny po polipektomii w jelicie grubym - Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące nadzoru kolonoskopowego po polipektomii — adaptacja wytycznych europejskich.
Sytuacje standardowe
Postępowanie w zależności od wyniku wyjściowej kolonoskopii z polipektomią1
Małe ryzyko | Pośrednie ryzyko | Duże ryzyko |
---|---|---|
1-2 gruczolaki cewkowe z dysplazją małego stopnia, oba < 10 mm
|
3-4 gruczolaki
|
co najmniej 5 gruczolaków
|
co
najmniej jeden gruczolak ≥ 10 mm i < 20 mm
|
co najmniej jeden gruczolak ≥ 20
mm
| |
komponent kosmkowy
| ||
dysplazja dużego stopnia
| ||
Bez nadzoru2,4 | Kolonoskopia kontrolna za 3 lata | Kolonoskopia kontrolna za rok3 |
Postępowanie w zależności od wyniku kontrolnej kolonoskopii | ||
|
|
1 Pełna kolonoskopia, z usunięciem wszystkich zmian
2 Pacjenci po kolonoskopii przesiewowej mogą wymagać (w zależności od wieku) kolejnego badania profilaktycznego za 10 lat
3 Badanie w celu wykrycia zmian synchronicznych
4 Wywiady rodzinne w kierunku raka jelita grubego u osób bez dziedzicznie uwarunkowanych zespołów związanych z rakiem jelita grubego nie wpływają na termin nadzoru kolonoskopowego
Sytuacje niestandardowe
Polipektomia we fragmentach
W przypadkach, gdy płaski lub przysadzisty polip został usunięty nie jednym cięciem, ale we fragmentach, należy po 2-3 miesiącach wykonać kontrolną kolonoskopię z dokładną oceną blizny w świetle białym oraz dodatkowo z zastosowaniem barwienia (barwnikiem lub za pomocą oświetlenia wąskopasmowego) lub pobraniem wycinków.
- Jeśli w badaniu kontrolnym stwierdzony zostanie resztkowy gruczolak o średnicy < 10 mm, należy go usunąć.
- W przypadku większych zmian, pacjent powinien być skierowany do ośrodka wyspecjalizowanego w usuwaniu dużych polipów bądź do leczenia chirurgicznego.
Niepełna kolonoskopia lub złe oczyszczenie
Pacjenci z niepełnym badaniem, nieodpowiednim oczyszczeniem jelita lub niedoszczętnym usunięciem polipów, zwłaszcza jeśli są w grupie dużego ryzyka, powinni być poddani ponownej kolonoskopii lub innej, uzupełniającej metodzie oceny całego jelita grubego przed rozpoczęciem nadzoru kolonoskopowego.
Objawy sugerujące raka jelita grubego pomiędzy badaniami
Wystąpienie takich objawów stanowi o konieczności wykonania kolonoskopii niezależnie od czasu, jaki pozostał do planowanego badania. Ryzyko wystąpienia raka interwałowego wynosi 1-10%.
Zaprzestanie nadzoru
Nadzór onkologiczny powinien być zaprzestany po 75 roku życia. Możliwe są jednak odstępstwa od twej reguły po uwzględnieniu woli pacjenta oraz chorób współistniejących bezpośrednio przed terminem ewentualnego badania kontrolnego.
Polipy inne niż gruczolaki
Małe polipy hiperplastyczne położone dystalnie
Jeśli miały mniej niż 10 mm - nie wymagają nadzoru.
Duże polipy hiperplastyczne
Jeśli mają 10 mm lub więcej, związane są z większym ryzykiem zachorowania na raka, ale nie wiadomo z jaką częstotliwością wykonywać badania w ramach nadzoru. U pacjentów z dużymi lub licznymi małymi polipami hiperplastycznymi położonymi proksymalnie do esicy należy rozważyć rozpoznanie zespołu polipowatości hiperplastycznej
Gruczolaki ząbkowane, przysadziste polipy ząbkowane i polipy mieszane
Pacjenci z tymi tak zwanymi zaawansowanymi polipami ząbkowanymi powinni być traktowani tak jak ci z gruczolakami.
Polip z utkaniem gruczolakoraka (pT1)
Leczenie miejscowe polipa z utkaniem gruczolakoraka (pT1) można uznać za wystarczające pod warunkiem spełnienia wszystkich wymienionych kryteriów:
- gruczolakorak dobrze lub średnio zróżnicowany (G1 lub G2)
- brak cech angioinwazji
- margines cięcia przebiega ponad 1 mm od utkania raka
Jeśli spełnione są podane kryteria i leczenie endoskopowe uzna się za ostateczne, wskazany jest nadzór endoskopowy jak w grupie dużego ryzyka.
Bibliografia
Michał F. Kamiński i in. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii dotyczące nadzoru kolonoskopowego po polipektomii — adaptacja wytycznych europejskich. Gastroenterologia Kliniczna, 2011, 3 (2), s. 55–62