Enteropatia seronegatywna: Różnice pomiędzy wersjami
(Nie pokazano 1 pośredniej wersji utworzonej przez tego samego użytkownika) | |||
Linia 61: | Linia 61: | ||
Nieswoiste choroby zapalne jelit | Nieswoiste choroby zapalne jelit | ||
*Jedynym odchyleniem od normy może być naciek limfocytów w nabłonku. Naciek ten nie obejmuje głównie szczytów kosmka (jak w chorobie trzewnej), ale jego boki lub jest rozproszony | *Jedynym odchyleniem od normy może być naciek limfocytów w nabłonku. Naciek ten nie obejmuje głównie szczytów kosmka (jak w chorobie trzewnej), ale jego boki lub jest nieregularnie rozproszony. | ||
*Od choroby trzewnej odróżnia obecność nadżerek, nacieku granulocytów, ropni krypt i ziarniniaków. | *Od choroby trzewnej odróżnia obecność nadżerek, nacieku granulocytów, ropni krypt i ziarniniaków. | ||
Linia 67: | Linia 67: | ||
*Najczęściej rozpoznawany u dzieci i dorosłych przed 30. rokiem życia | *Najczęściej rozpoznawany u dzieci i dorosłych przed 30. rokiem życia | ||
*Charakterystyczny jest '''brak lub znaczne zmniejszenie liczby plazmocytów w blaszce właściwej błony śluzowej''' (u 70% pacjentów). Ponadto naciek limfocytów w nabłonku, skrócenie kosmków, ciała apoptotyczne. | *Charakterystyczny jest '''brak lub znaczne zmniejszenie liczby plazmocytów w blaszce właściwej błony śluzowej''' (u 70% pacjentów). Ponadto naciek limfocytów w nabłonku, skrócenie kosmków, ciała apoptotyczne. | ||
*Pomocne w rozpoznaniu może być | *Pomocne w rozpoznaniu może być oznaczenie poziomów przeciwciał | ||
Sprue kolagenowe | Sprue kolagenowe |
Aktualna wersja na dzień 08:31, 27 mar 2020
Jest to stan, w którym stwierdza się w dwunastnicy zmiany mikroskopowe podobne lub identyczne ze zmianami charakterystycznymi dla choroby trzewnej, przy jednocześnie negatywnych wynikach potwierdzających ją badań serologicznych.
Przyczyny
Przyczyny można podzielić na dwie grupy w zależności od stopnia zmian mikroskopowych wg. klasyfikacji Marsha: powodujące zmiany wczesne (Marsh I i II czyli zwiększona liczba limfocytów śródnabłonkowych i rozrost krypt jelitowych) i zmiany późne (Marsh III i IV czyli zanik kosmków i - w stopniu IV - krypt).
Zmiany wczesne | Zmiany zaawansowane |
Niesterydowe leki przeciwzapalne | Leki |
Zakażenie Helicobacter pylori | Pospolity zmienny niedobór odporności |
Nieswoiste choroby zapalne jelit | Zakażenie Giardia lamblia |
Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego | Enteropatia autoimmunologiczna |
Ostre zakażenie żołądkowo-jelitowe | Choroba Crohna |
Choroby autoimmunologiczne | Choroba Whipple'a |
Sprue kolagenowe | |
Sprue tropikalne | |
Sprue niesklasyfikowane | |
Chłoniak z komórek T związany z enteropatią | |
Chłoniak z komórek T CD4(+) |
Cechy charakterystyczne i różnicowanie poszczególnych przyczyn
Choroba Whipple'a
- Najczęstsza u mężczyzn między 30. a 50. rokiem życia
- Charakterystyczne jest raczej poszerzenie kosmków niż ich spłaszczenie oraz naciek makrofagów i depozyty lipidów w blaszce właściwej błony śluzowej. Może być też widoczne poszerzenie włośniczek limfatycznych.
- Pozytywny wynik barwienia PAS. Ze względu na jego niespecyficzność konieczne potwierdzenie PCR.
Enteropatia autoimmunologiczna
- Najczęstsza u niemowląt, ale spotykana u dorosłych
- Charakterystyczny jest brak w obrazie histologicznym komórek Panetha i komórek kubkowych, limfoplazmocytowy naciek w blaszce właściwej błony śluzowej oraz obecność licznych ciał apoptotycznych w kryptach. Naciek limfocytów śródnabłonkowych jest stosunkowo skąpy
- W surowicy obecne są przeciwciała przeciw enterocytom i przeciw komórkom kubkowym
Leki
- Olmesartan: charakterystyczny jest zanik kosmków i naciek neutrofili w nabłonku. U części pacjentów występuje pogrubienie warstwy kolagenu podnabłonkowego. Zmiany występują najczęściej u osób w wieku starszym, czasem po wielu latach przyjmowania leku. Częstsze niż w ogólnej populacji jest występowanie haplotypu DQ2/DQ8.
- Inne leki: Ipilimumab, kolchicyna, mykofenolat mofetilu, metotreksat, azatiopryna
Niesterydowe leki przeciwzapalne
- Zmiany występują najczęściej w opuszce dwunastnicy
- Częsta jest obecność granulocytów w nacieku zapalnym nabłonka
Nieswoiste choroby zapalne jelit
- Jedynym odchyleniem od normy może być naciek limfocytów w nabłonku. Naciek ten nie obejmuje głównie szczytów kosmka (jak w chorobie trzewnej), ale jego boki lub jest nieregularnie rozproszony.
- Od choroby trzewnej odróżnia obecność nadżerek, nacieku granulocytów, ropni krypt i ziarniniaków.
Pospolity zmienny niedobór odporności
- Najczęściej rozpoznawany u dzieci i dorosłych przed 30. rokiem życia
- Charakterystyczny jest brak lub znaczne zmniejszenie liczby plazmocytów w blaszce właściwej błony śluzowej (u 70% pacjentów). Ponadto naciek limfocytów w nabłonku, skrócenie kosmków, ciała apoptotyczne.
- Pomocne w rozpoznaniu może być oznaczenie poziomów przeciwciał
Sprue kolagenowe
- Obraz histologiczny jak w chorobie trzewnej, ale charakterystyczna jest obecność pod nabłonkiem warstwy kolagenu o szerokości > 5 μm. Może on powodować oddzielanie się nabłonka od podłoża
- Należy dokładnie sprawdzić listę leków
Sprue tropikalne
- W wywiadach podróż na Karaiby, do Ameryki Środkowej albo Południowej lub do Azji Południowej
- Częsty niedobór kwasu foliowego i wit. B12 oraz hipoproteinemia
- Obraz histologiczny identyczny jak w chorobie trzewnej
Zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego
- Jedyną zmianą może być niewielkie zmniejszenie stosunku długości kosmków do głębokości krypt (< 3:1)
Zakażenie Helicobacter pylori
- Cechą charakterystyczną jest obecność, obok limfocytów, granulocytów w nacieku nabłonka. Częsta jest też metaplazja żołądkowa błony śluzowej opuszki dwunastnicy.
Algorytm postępowania
Bibliografia
- Amrit K. Kamboj, Amy S. Oxentenko. Clinical and Histologic Mimickers of Celiac Disease. „Clinical and Translational Gastroenterology”. 8, s. e114, 2017.