Zespół Ogilviego: Różnice pomiędzy wersjami

Z GastroWiki
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
 
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 8: Linia 8:
*zabiegi ortopedyczne (zwłaszcza na stawie biodrowym) i ginekologiczne (zwłaszcza cesarskie cięcia)
*zabiegi ortopedyczne (zwłaszcza na stawie biodrowym) i ginekologiczne (zwłaszcza cesarskie cięcia)
*niewydolność serca, niewydolność oddechowa, niewydolność nerek
*niewydolność serca, niewydolność oddechowa, niewydolność nerek
        <li>zaburzenia elektrolitowe (w tym zwłaszcza hiper- i hipokalcemia oraz
*zaburzenia elektrolitowe (w tym zwłaszcza hiper- i hipokalcemia oraz hipokaliemia, ale też hiponatremia i hipomagnezemia)
          hipokaliemia, ale też hiponatremia i hipomagnezemia)</li>
*Leki i substancje chemiczne
        <li>Leki i substancje chemiczne</li>
**opiody
        <ul>
**leki o działaniu antycholinergicznym w tym psychotropowe
          <li>opiody</li>
**leki przeciwparkinsonowskie
          <li>leki o działaniu antycholinergicznym w tym psychotropowe</li>
**benzodiazepiny
          <li>leki przeciwparkinsonowskie</li>
**klonidyna
          <li>benzodiazepiny</li>
**antagoniści kanału wapniowego
          <li>klonidyna</li>
**leki stosowane w chemioterapii (w tym duże dawki sterydów)
          <li>antagoniści kanału wapniowego</li>
**amfetamina (przedawkowana)
          <li>leki stosowane w chemioterapii (w tym duże dawki sterydów)</li>
**zatrucie ołowiem
          <li>amfetamina (przedawkowana)</li>
*zakażenia (najczęściej zapalenie płuc i posocznica, ale też zakażenia wirusowe)
          <li>zatrucie ołowiem</li>
*choroby neurologiczne (w tym choroba Parkinsona, SM, otępienie, krwawienie podpajęczynówkowe) i zabiegi neurochirurgiczne
        </ul>
 
        <li>zakażenia (najczęściej zapalenie płuc i posocznica, ale też
== Objawy ==
          zakażenia wirusowe)</li>
Zwykle pseudoniedrożność rozwija się stopniowo - przeciętnie w ciągu 3-5 dni. Zdarzają się przypadki rozwinięcia się zespołu w ciągu 24-48 godzin. Typowe objawy to:
        <li>choroby neurologiczne (w tym choroba Parkinsona, SM, otępienie,
*znaczne powiększenie obwodu brzucha (100% pacjentów)
          krwawienie podpajęczynówkowe) i zabiegi neurochirurgiczne</li>
*ból brzucha (u 80% pacjentów)
      </ul>
*nudności i wymioty (u 60%)
      <h2 style="text-align: justify;">Objawy</h2>
*zatrzymanie gazów i stolca (u 60% - wynika z tego, że objaw ten nie ma dużego znaczenia dla rozpoznania)
      <div style="text-align: justify;">Zwykle pseudoniedrożność rozwija się
*'''niewielkiego stopnia''' gorączka i leukocytoza<ref>Wysoka gorączka i leukocytoza powinny nasuwać podejrzenie perforacji, zapalenia otrzewnej bądź niedokrwienia ściany jelita. Jednak żadne objawy podmiotowe i przedmiotowe, łącznie z otrzewnowymi, nie pozwalają na jednoznaczne odróżnienie pacjentów z perforacją bądź niedokrwieniem od wolnych od tych powikłań. Konieczne jest częste badanie pacjenta i obserwacja dynamiki zmian objawów.</ref>
        stopniowo - przeciętnie w ciągu 3-5 dni. Zdarzają się przypadki
Tony perystaltyczne mogą być nieobecne, ściszone, wzmożone lub metaliczne, ich obecność i charakter nie ma więc wartości diagnostycznej.
        rozwinięcia się zespołu w ciągu 24-48 godzin. Typowe objawy to:</div>
        
      <ul style="text-align: justify;">
== Rozpoznanie ==
        <li>znaczne powiększenie obwodu brzucha (100% pacjentów)</li>
Podstawą rozpoznania jest stwierdzenie znacznego powiększenia obwodu brzucha z bębnicą oraz wynik badania radiologicznego (zdjęcie przeglądowe) wskazujący na rozdęcie okrężnicy gazem.
        <li>ból brzucha (u 80% pacjentów)</li>
*Największemu rozdęciu ulega kątnica i prawa połowa okrężnicy - często na wysokości zgięcia śledzionowego bądź zstępnicy znajduje się granica pomiędzy rozdętą, a nie wypełnioną gazem częścią jelita, co nasuwa podejrzenie niedrożności mechanicznej. W takich wątpliwych przypadkach wskazane jest wykonanie CT z kontrastem bądź sigmoidoskopii.
        <li>nudności i wymioty (u 60%)</li>
*Badanie radiologiczne pozwala wykluczyć perforację. Pogrubienie ściany i pneumatoza (gaz w ścianie jelita) widoczne w CT sugeruję niedokrwienie, a obecność gazu w żyłach krezkowych - martwicę ściany.
        <li>zatrzymanie gazów i stolca (u 60% - wynika z tego, że objaw ten nie
*Na zdjęciu przeglądowym należy zmierzyć szerokość kątnicy, gdyż parametr ten ma znacznie rokownicze i wpływa na postępowanie lecznicze.
          ma dużego znaczenia dla rozpoznania) </li>
*Możliwa jest obecność poziomów płynu i rozdęcia w końcowym odcinku jelita cienkiego.
        <li><strong>niewielkiego stopnia</strong> gorączka i leukocytoza<sup><a
 
              href="#1"
W różnicowaniu należy uwzględnić:
              style="font-weight: bold;">1</a></sup>
*niedrożność mechaniczną
        </li>
*toksyczne rozdęcie okrężnicy (''megacolon toxicum'') w przebiegu jej zapalenia rzekomobłoniastego bądź nieswoistego
      </ul>
*skręt kątnicy i skręt esicy
      <div style="text-align: justify;">Tony perystaltyczne mogą być nieobecne,
 
        ściszone, wzmożone lub metaliczne, ich obecność i charakter nie ma więc
== Postępowanie ==
        wartości diagnostycznej.</div>
[[Plik:Schemat Ogilvie.png|550px]]
       <h2 style="text-align: justify;">Rozpoznanie</h2>
 
      <p style="text-align: justify;">Podstawą rozpoznania jest stwierdzenie
[[Media:Schemat Ogilvie.pdf|Pobierz jako PDF]]
        znacznego powiększenia obwodu brzucha z bębnicą  oraz wynik badania
 
        radiologicznego (zdjęcie przeglądowe) wskazujący na rozdęcie okrężnicy
=== Leczenie zachowawcze ===
        gazem.</p>
*Dieta ścisła
      <ul style="text-align: justify;">
*Uzupełnienie płynów i elektrolitów (pamiętać o potasie i wapniu)
        <li>Największemu rozdęciu ulega kątnica i prawa połowa okrężnicy -
*Odstawienie (w miarę możliwości) leków mogących być przyczyną z. Ogilviego
          często na wysokości zgięcia śledzionowego bądź zstępnicy znajduje się
*Zgłębnik do żołądka. Jeśli badanie radiologiczne wykazuje obecność gazu w esicy bądź odbytnicy - można założyć zgłębnik doodbytniczy
          granica pomiędzy rozdętą, a nie wypełnioną gazem częścią jelita, co
*Zmiany pozycji ciała (na plecach z poduszką pod biodrami, na bokach, jeśli to możliwe: kolankowo-łokciowa) co godzinę
          nasuwa podejrzenie niedrożności mechanicznej. W takich wątpliwych
*Badanie laboratoryjne i zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej raz na dobę
          przypadkach wskazane jest wykonanie CT z kontrastem bądź
 
          sigmoidoskopii. </li>
=== Farmakoterapia ===
        <li>Badanie radiologiczne pozwala wykluczyć perforację. Pogrubienie
Wdrażana jest w następujących sytuacjach:
          ściany i pneumatoza (gaz w ścianie jelita) widoczne w CT sugeruję
*Po 24 godzinach od rozpoczęcia leczenia zachowawczego brak jest poprawy lub jest ona niepełna
          niedokrwienie, a obecność gazu w żyłach krezkowych - martwicę ściany.
*Średnica kątnicy przekracza 9 cm
        </li>
*Czas od chwili rozdęcia okrężnicy przekracza 3-4 dni
        <li>Na zdjęciu przeglądowym należy zmierzyć szerokość kątnicy, gdyż
 
          parametr ten ma znacznie rokownicze i wpływa na postępowanie
Leki:
          lecznicze.</li>
*Neostygmina: 2 mg i.v. w ciągu 3-5 minut.
        <li>Możliwa jest obecność poziomów płynu i rozdęcia w końcowym odcinku
**Efekt (oddanie gazów i stolca) u 80% pacjentów po 20-30 minutach
          jelita cienkiego.</li>
**Czas działania leku: 1-2 h (t<sub>1/2</sub> = 80 min)
      </ul>
**Jeśli w ciągu 3 godzin brak jest efektu można powtórzyć dawkę 1 lub 2 razy
      <div style="text-align: justify;">W różnicowaniu należy uwzględnić:</div>
*Neostygmina (dawkowanie alternatywne): 0,4 mg/h ➝ jeśli po 8 h brak stolca zwiększenie dawki do 0,8 mg/h 
      <ul style="text-align: justify;">
*Glikol polietylenowy (PEG): 29,5 g (= 1/2 torebki Fortransu) w 500 ml wody, doustnie, podzielone na dwie dawki
        <li>niedrożność mechaniczną</li>
**Podaje się pacjentom, u których neostygmina bądź odbarczenie endoskopowe przyniosły efekt
        <li>toksyczne rozdęcie okrężnicy (<span style="font-style: italic;">megacolon
**Zmniejsza ryzyko nawrotu
            toxicum</span>) w przebiegu jej zapalenia rzekomobłoniastego bądź
 
          nieswoistego</li>
Warunki:
        <li>skręt kątnicy i skręt esicy</li>
*RR skurczowe > 90 mmHg, HR > 60/min
      </ul>
*Monitorowanie EKG
      <h2 style="text-align: justify;">Postępowanie </h2>
*Możliwość szybkiego podania atropiny (1 mg i.v.) w przypadku wystąpienia '''objawowej''' bradykardii
      <div style="text-align: center;"><img src="../images/Schemat_Ogilvie.png"
 
          alt="Schemat postępowania"
Przeciwwskazania:
          style="width: 515px; height: 835px;" /><br />
*Hipotonia bądź bradykardia
      </div>
*Niekontrolowana arytmia
      <span style="font-style: italic;"><a href="../downloads/Schemat_Ogilvie.pdf"
*Aktywny skurcz oskrzeli
          title="Schemat postępowania"
*Podejrzenie niedrożności mechanicznej
          target="Schemat postępowania w zespole Ogilviego">Pobierz
*Ciąża
          jako PDF</a><br />
*Niewydolność nerek (kreatynina > 3 mg%)
      </span>
   
      <h3 style="text-align: justify;">Leczenie zachowawcze</h3>
=== Odbarczenie endoskopowe ===
      <ul>
*Kolonoskopia bez wcześniejszego przygotowania jelita w celu odessania gazu i płynnej treści jelitowej
        <li>Dieta ścisła</li>
*Pożądany zasięg badania - zgięcie wątrobowe lub dalej
        <li>Uzupełnienie płynów i elektrolitów (pamiętać o potasie i wapniu)</li>
*Lepszy efekt po jednoczasowym założeniu zgłębnika odbarczającego do prawej połowy okrężnicy, ale zabieg często się nie udaje
        <li>Odstawienie (w miarę możliwości) leków mogących być przyczyną z.
 
          Ogilviego</li>
=== Leczenie chirurgiczne lub caecostomia endoskopowa ===
        <li>Zgłębnik do żołądka. Jeśli badanie radiologiczne wykazuje obecność
*Gdy wszystkie inne metody zawiodą wskazane jest wykonanie caecostomii. U pacjentów z dużym ryzykiem operacyjnym można wykonać caecostomię endoskopową, ale doświadczenia z tą metodą są bardzo ograniczone
          gazu w esicy bądź odbytnicy - można założyć zgłębnik doodbytniczy</li>
*W razie rozpoznania perforacji bądź niedokrwienia jelita - jedynie leczenie chirurgiczne
        <li>Zmiany pozycji ciała (na plecach z poduszką pod biodrami, na bokach,
 
          jeśli to możliwe: kolankowo-łokciowa) co godzinę</li>
== Przypisy ==
        <li>Badanie laboratoryjne i zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej raz na
<references />
          dobę</li>
 
      </ul>
      <h3 style="text-align: justify;">Farmakoterapia</h3>
      <p>Wdrażana jest w następujących sytuacjach: </p>
      <ul>
        <li>Po 24 godzinach od rozpoczęcia leczenia zachowawczego brak jest
          poprawy lub jest ona niepełna</li>
        <li>Średnica kątnicy przekracza 9 cm</li>
        <li>Czas od chwili rozdęcia okrężnicy przekracza 3-4 dni</li>
      </ul>
      Leki:<br />
      <ul>
        <li>Neostygmina: 2 mg i.v. w ciągu 3-5 minut.</li>
        <ul>
          <li>Efekt (oddanie gazów i stolca) u 80% pacjentów po 20-30 minutach</li>
          <li>Czas działania leku: 1-2 h (t<sub>1/2</sub> = 80 min)</li>
          <li>Jeśli w ciągu 3 godzin brak jest efektu można powtórzyć dawkę 1
            lub 2 razy</li>
        </ul>
        <li>Glikol polietylenowy (PEG): 29,5 g (= 1/2 torebki Fortransu) w 500
          ml wody, doustnie, podzielone na dwie dawki</li>
        <ul>
          <li>Podaje się pacjentom, u których neostygmina bądź odbarczenie
            endoskopowe przyniosły efekt</li>
          <li>Zmniejsza ryzyko nawrotu </li>
        </ul>
      </ul>
      Warunki:<br />
      <ul>
        <li>RR skurczowe &gt; 90 mmHg, HR &gt; 60/min</li>
        <li>Monitorowanie EKG</li>
        <li>Możliwość szybkiego podania atropiny (1 mg i.v.) w przypadku
          wystąpienia <strong>objawowej </strong>bradykardii</li>
      </ul>
      Przeciwwskazania:<br />
      <ul>
        <li>Hipotonia bądź bradykardia</li>
        <li>Niekontrolowana arytmia</li>
        <li>Aktywny skurcz oskrzeli</li>
        <li>Podejrzenie niedrożności mechanicznej</li>
        <li>Ciąża</li>
        <li>Niewydolność nerek (kreatynina &gt; 3 mg%)</li>
      </ul>
      <ul style="text-align: justify;">
      </ul>
      <h3 style="text-align: justify;">Odbarczenie endoskopowe </h3>
      <ul>
        <li>Kolonoskopia bez wcześniejszego przygotowania jelita w celu odessania
          gazu i płynnej treści jelitowej</li>
        <li>Pożądany zasięg badania - zgięcie wątrobowe lub dalej</li>
        <li>Lepszy efekt po jednoczasowym założeniu zgłębnika odbarczającego do
          prawej połowy okrężnicy, ale zabieg często się nie udaje</li>
      </ul>
      <h3 style="text-align: justify;">Leczenie chirurgiczne lub caecostomia
        endoskopowa</h3>
      <ul>
        <li>Gdy wszystkie inne metody zawiodą wskazane jest wykonanie
          caecostomii. U pacjentów z dużym ryzykiem operacyjnym można wykonać
          caecostomię endoskopową, ale doświadczenia z tą metodą są bardzo
          ograniczone</li>
        <li>W razie rozpoznania perforacji bądź niedokrwienia jelita - jedynie
          leczenie chirurgiczne</li>
      </ul>
      <div style="margin-left: 40px; text-align: justify;"> </div>
      <h2 style="text-align: justify;">Przypisy</h2>
      <div style="text-align: justify;"><a name="1"></a>1. Wysoka gorączka i
        leukocytoza powinny nasuwać podejrzenie perforacji, zapalenia otrzewnej
        bądź niedokrwienia ściany jelita. Jednak żadne objawy podmiotowe i
        przedmiotowe , łącznie z otrzewnowymi, nie pozwalają na jednoznaczne
        odróżnienie pacjentów z perforacją bądź niedokrwieniem od wolnych od
        tych powikłań. Konieczne jest częste badanie pacjenta i obserwacja
        dynamiki zmian objawów.</div>
      <h2> </h2>
      <hr />
== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
#Michael Camilleri: ''Acute and Chronic Pseudo-obstruction''. W: Sleisenger & Fordtran's Gastrintestinal and Liver Disease. Mark Feldman, Lawrence S. Friedman, Lawrence J. Brandt i in. (red.). T. 2. Oxford: Elsevier Limited, 2006.
*Michael Camilleri: ''Acute and Chronic Pseudo-obstruction''. W: Sleisenger & Fordtran's Gastrintestinal and Liver Disease. Mark Feldman, Lawrence S. Friedman, Lawrence J. Brandt i in. (red.). T. 2. Oxford: Elsevier Limited, 2006.
#R. De Giorgio, G. Barbara, V. Stanghellini, M. Tonini i inni.
*{{Cytuj pismo|imię=R.|nazwisko= De Giorgio|imię2=G.|nazwisko2=Barbara|imię3=V.|nazwisko3=Stanghellini|imię4=M.|nazwisko4=Tonini|tytuł=The pharmacologic treatment of acute colonic pseudo-obstruction|czasopismo=Alimentary Pharmacology & Therapeutics|wolumin=15|wydanie=11|rok=2001}}
                <span style="font-style: italic;">The pharmacologic treatment of
*Anthony J. DiMarino, Stanley B. Benjamin: ''Gastrointestinal Disease. An Endoscopic Approach.'' 2002
                  acute colonic pseudo-obstruction</span>. „Alimentary
*{{Cytuj pismo|imię=Arpana|nazwisko=Jain|imię2=H. David|nazwisko2=Vargas|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3348732/pdf/ccrs25037.pdf|tytuł=Advances and Challenges in the Management of Acute Colonic Pseudo-Obstruction (Ogilvie Syndrome)|czasopismo=Clinics in Colon and Rectal Surgery|wolumin=25|wydanie=1|rok=2012}}
                Pharmacology &amp; Therapeutics”. 15 (11), 2001.</li>
*{{Cytuj pismo|imię=Mariam|nazwisko=Naveed|imię2=Laith H.|nazwisko2=Jamil|imię3=Larissa L.|nazwisko3=Fujii-Lau|imię4=Mohammad|nazwisko4=Al-Haddad|imię5=James L.|nazwisko5=Buxbaum|imię6=Douglas S.|nazwisko6=Fishman|tytuł=American Society for Gastrointestinal Endoscopy guideline on the role of endoscopy in the management of acute colonic pseudo-obstruction and colonic volvulus|url=https://www.asge.org/docs/default-source/guidelines/american-society-for-gastrointestinal-endoscopy-guideline-on-the-role-of-endoscopy-in-the-management-of-acute-colonic-pseudo-obstruction-and-colonic-volvulus-2020-february-gie.pdf?sfvrsn=294db752_2|czasopismo=Gastrointestinal Endoscopy|wolumin=91|wydanie=2|strony=228-35|rok=2020}}
              #Anthony J. DiMarino, Stanley B. Benjamin: <span style="font-style: italic;">Gastrointestinal
*{{Cytuj pismo|imię=Michael D.|nazwisko=Saunders|tytuł=Acute colonic pseudo-obstruction|czasopismo=Gastrointestinal Endoscopy Clinics of North America|wolumin=17|wydanie=2|rok=2007}}
                  Disease. An Endoscopic Approach</span>. 2002</li>
*{{Cytuj pismo|imię=J. I.|nazwisko=van der Spoel|imię2=H. M.|nazwisko2=Oudemans-van Straaten|imię3=C. P.|nazwisko3=Stoutenbeek|imię4=R. J.|nazwisko4=Bosman|imię5=D. F.|nazwisko5=Zandstra|tytuł=Neostigmine resolves critical illness-related colonic ileus in intensive care patients with multiple organ failure - a prospective, double-blind, placebo-controlled trial|czasopismo=Critical Care Medicine|wolumin=27|strony=822-7|rok=2001}}
              #Arpana Jain, H. David Vargas. <a href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3348732/pdf/ccrs25037.pdf"><span
                    style="font-style: italic;">Advances
                    and Challenges in the Management of Acute Colonic
                    Pseudo-Obstruction (Ogilvie Syndrome).</span></a> „Clinics
                in Colon and Rectal Surgery”. 25 (1), 2012.</li>
              #Michael D. Saunders. <span style="font-style: italic;">Acute
                  colonic pseudo-obstruction</span>. „Gastrointestinal Endoscopy
                Clinics of North America”. 17 (2), 2007.


{{DEFAULTSORT:Ogilviego, zespół}}
{{DEFAULTSORT:Ogilviego, zespół}}
[[Kategoria:Choroby jelita grubego]]
[[Kategoria:Choroby jelita grubego]]
[[Kategoria:Choroby]]
[[Kategoria:Wszystkie artykuły]]

Aktualna wersja na dzień 13:01, 11 kwi 2020

Zespół Ogilviego (ostra pseudoniedrożność okrężnicy) - to znaczne rozdęcie całej lub części okrężnicy bez współistniejącej przeszkody mechanicznej dla pasażu treści jelitowej.

Epidemiologia

Zespół Ogilviego rozwija się niemal wyłącznie u pacjentów hospitalizowanych i przebywających w domach opieki. Prawie zawsze (ok. 95%) wikła on inny, zwykle ciężki, stan chorobowy. Śmiertelność wynosi ok. 15%, a w przypadku wystąpienia powikłań (perforacja, niedokrwienie jelita) - 40-50%. Czynnikami rokowniczymi są: ciężkość stanu stanowiącego podłoże dla rozwoju zespołu, stopień rozdęcia jelita (przy szerokości kątnicy na zdjęciu przeglądowym mniejszej niż 10 cm śmiertelność wynosi ok. 0%) i czas, jaki upływa od chwili rozpoznania zespołu do przeprowadzenia odbarczenia jelita. Powikłania wymagające leczenia chirurgicznego występują u ok. 15% pacjentów.

Przyczyny

Podłożem do rozwoju zespołu Ogilviego może być praktycznie każdy ciężki stan chorobowy lub przebyty zabieg operacyjny. Szczególnie częste przyczyny to:

  • zabiegi ortopedyczne (zwłaszcza na stawie biodrowym) i ginekologiczne (zwłaszcza cesarskie cięcia)
  • niewydolność serca, niewydolność oddechowa, niewydolność nerek
  • zaburzenia elektrolitowe (w tym zwłaszcza hiper- i hipokalcemia oraz hipokaliemia, ale też hiponatremia i hipomagnezemia)
  • Leki i substancje chemiczne
    • opiody
    • leki o działaniu antycholinergicznym w tym psychotropowe
    • leki przeciwparkinsonowskie
    • benzodiazepiny
    • klonidyna
    • antagoniści kanału wapniowego
    • leki stosowane w chemioterapii (w tym duże dawki sterydów)
    • amfetamina (przedawkowana)
    • zatrucie ołowiem
  • zakażenia (najczęściej zapalenie płuc i posocznica, ale też zakażenia wirusowe)
  • choroby neurologiczne (w tym choroba Parkinsona, SM, otępienie, krwawienie podpajęczynówkowe) i zabiegi neurochirurgiczne

Objawy

Zwykle pseudoniedrożność rozwija się stopniowo - przeciętnie w ciągu 3-5 dni. Zdarzają się przypadki rozwinięcia się zespołu w ciągu 24-48 godzin. Typowe objawy to:

  • znaczne powiększenie obwodu brzucha (100% pacjentów)
  • ból brzucha (u 80% pacjentów)
  • nudności i wymioty (u 60%)
  • zatrzymanie gazów i stolca (u 60% - wynika z tego, że objaw ten nie ma dużego znaczenia dla rozpoznania)
  • niewielkiego stopnia gorączka i leukocytoza[1]

Tony perystaltyczne mogą być nieobecne, ściszone, wzmożone lub metaliczne, ich obecność i charakter nie ma więc wartości diagnostycznej.

Rozpoznanie

Podstawą rozpoznania jest stwierdzenie znacznego powiększenia obwodu brzucha z bębnicą oraz wynik badania radiologicznego (zdjęcie przeglądowe) wskazujący na rozdęcie okrężnicy gazem.

  • Największemu rozdęciu ulega kątnica i prawa połowa okrężnicy - często na wysokości zgięcia śledzionowego bądź zstępnicy znajduje się granica pomiędzy rozdętą, a nie wypełnioną gazem częścią jelita, co nasuwa podejrzenie niedrożności mechanicznej. W takich wątpliwych przypadkach wskazane jest wykonanie CT z kontrastem bądź sigmoidoskopii.
  • Badanie radiologiczne pozwala wykluczyć perforację. Pogrubienie ściany i pneumatoza (gaz w ścianie jelita) widoczne w CT sugeruję niedokrwienie, a obecność gazu w żyłach krezkowych - martwicę ściany.
  • Na zdjęciu przeglądowym należy zmierzyć szerokość kątnicy, gdyż parametr ten ma znacznie rokownicze i wpływa na postępowanie lecznicze.
  • Możliwa jest obecność poziomów płynu i rozdęcia w końcowym odcinku jelita cienkiego.

W różnicowaniu należy uwzględnić:

  • niedrożność mechaniczną
  • toksyczne rozdęcie okrężnicy (megacolon toxicum) w przebiegu jej zapalenia rzekomobłoniastego bądź nieswoistego
  • skręt kątnicy i skręt esicy

Postępowanie

Schemat Ogilvie.png

Pobierz jako PDF

Leczenie zachowawcze

  • Dieta ścisła
  • Uzupełnienie płynów i elektrolitów (pamiętać o potasie i wapniu)
  • Odstawienie (w miarę możliwości) leków mogących być przyczyną z. Ogilviego
  • Zgłębnik do żołądka. Jeśli badanie radiologiczne wykazuje obecność gazu w esicy bądź odbytnicy - można założyć zgłębnik doodbytniczy
  • Zmiany pozycji ciała (na plecach z poduszką pod biodrami, na bokach, jeśli to możliwe: kolankowo-łokciowa) co godzinę
  • Badanie laboratoryjne i zdjęcie przeglądowe jamy brzusznej raz na dobę

Farmakoterapia

Wdrażana jest w następujących sytuacjach:

  • Po 24 godzinach od rozpoczęcia leczenia zachowawczego brak jest poprawy lub jest ona niepełna
  • Średnica kątnicy przekracza 9 cm
  • Czas od chwili rozdęcia okrężnicy przekracza 3-4 dni

Leki:

  • Neostygmina: 2 mg i.v. w ciągu 3-5 minut.
    • Efekt (oddanie gazów i stolca) u 80% pacjentów po 20-30 minutach
    • Czas działania leku: 1-2 h (t1/2 = 80 min)
    • Jeśli w ciągu 3 godzin brak jest efektu można powtórzyć dawkę 1 lub 2 razy
  • Neostygmina (dawkowanie alternatywne): 0,4 mg/h ➝ jeśli po 8 h brak stolca zwiększenie dawki do 0,8 mg/h
  • Glikol polietylenowy (PEG): 29,5 g (= 1/2 torebki Fortransu) w 500 ml wody, doustnie, podzielone na dwie dawki
    • Podaje się pacjentom, u których neostygmina bądź odbarczenie endoskopowe przyniosły efekt
    • Zmniejsza ryzyko nawrotu

Warunki:

  • RR skurczowe > 90 mmHg, HR > 60/min
  • Monitorowanie EKG
  • Możliwość szybkiego podania atropiny (1 mg i.v.) w przypadku wystąpienia objawowej bradykardii

Przeciwwskazania:

  • Hipotonia bądź bradykardia
  • Niekontrolowana arytmia
  • Aktywny skurcz oskrzeli
  • Podejrzenie niedrożności mechanicznej
  • Ciąża
  • Niewydolność nerek (kreatynina > 3 mg%)

Odbarczenie endoskopowe

  • Kolonoskopia bez wcześniejszego przygotowania jelita w celu odessania gazu i płynnej treści jelitowej
  • Pożądany zasięg badania - zgięcie wątrobowe lub dalej
  • Lepszy efekt po jednoczasowym założeniu zgłębnika odbarczającego do prawej połowy okrężnicy, ale zabieg często się nie udaje

Leczenie chirurgiczne lub caecostomia endoskopowa

  • Gdy wszystkie inne metody zawiodą wskazane jest wykonanie caecostomii. U pacjentów z dużym ryzykiem operacyjnym można wykonać caecostomię endoskopową, ale doświadczenia z tą metodą są bardzo ograniczone
  • W razie rozpoznania perforacji bądź niedokrwienia jelita - jedynie leczenie chirurgiczne

Przypisy

  1. ↑ Wysoka gorączka i leukocytoza powinny nasuwać podejrzenie perforacji, zapalenia otrzewnej bądź niedokrwienia ściany jelita. Jednak żadne objawy podmiotowe i przedmiotowe, łącznie z otrzewnowymi, nie pozwalają na jednoznaczne odróżnienie pacjentów z perforacją bądź niedokrwieniem od wolnych od tych powikłań. Konieczne jest częste badanie pacjenta i obserwacja dynamiki zmian objawów.

Bibliografia

  • Michael Camilleri: Acute and Chronic Pseudo-obstruction. W: Sleisenger & Fordtran's Gastrintestinal and Liver Disease. Mark Feldman, Lawrence S. Friedman, Lawrence J. Brandt i in. (red.). T. 2. Oxford: Elsevier Limited, 2006.
  • R. De Giorgio, G. Barbara, V. Stanghellini, M. Tonini. The pharmacologic treatment of acute colonic pseudo-obstruction. „Alimentary Pharmacology & Therapeutics”. 15 (11), 2001. 
  • Anthony J. DiMarino, Stanley B. Benjamin: Gastrointestinal Disease. An Endoscopic Approach. 2002
  • Arpana Jain, H. David Vargas. Advances and Challenges in the Management of Acute Colonic Pseudo-Obstruction (Ogilvie Syndrome). „Clinics in Colon and Rectal Surgery”. 25 (1), 2012. 
  • Mariam Naveed, Laith H. Jamil, Larissa L. Fujii-Lau, Mohammad Al-Haddad i inni. American Society for Gastrointestinal Endoscopy guideline on the role of endoscopy in the management of acute colonic pseudo-obstruction and colonic volvulus. „Gastrointestinal Endoscopy”. 91 (2), s. 228-35, 2020. 
  • Michael D. Saunders. Acute colonic pseudo-obstruction. „Gastrointestinal Endoscopy Clinics of North America”. 17 (2), 2007. 
  • J. I. van der Spoel, H. M. Oudemans-van Straaten, C. P. Stoutenbeek, R. J. Bosman i inni. Neostigmine resolves critical illness-related colonic ileus in intensive care patients with multiple organ failure - a prospective, double-blind, placebo-controlled trial. „Critical Care Medicine”. 27, s. 822-7, 2001. 
Źródło: „http://www.gpool.pl/mw/index.php?title=Zespół_Ogilviego&oldid=19257”